दावे निकाली काढण्याची प्रक्रिया:

दाव्यांचा निपटारा हा पॉलिसीधारकांसाठी सेवेचा एक अतिशय महत्त्वाचा पैलू आहे. त्यामुळे, महामंडळाने मुदतपूर्तीच्या तसेच मृत्यूच्या दाव्यांचा त्वरित निपटारा करण्यावर मोठा भर दिला आहे.

मुदतपूर्तीच्या तसेच मृत्यूच्या दाव्यांचा निपटारा करण्याची प्रक्रिया खाली तपशीलवार आहे

 

परिपक्वता दावे:

1. एंडोमेंट प्रकाराच्या पॉलिसीच्या बाबतीत, पॉलिसी कालावधीच्या शेवटी रक्कम देय आहे. पॉलिसीची सेवा देणारी शाखा कार्यालय पॉलिसीच्या देय तारखेच्या किमान दोन महिन्यांपूर्वी पॉलिसीधारकाला देय असलेल्या तारखेची माहिती देणारे पत्र पाठवते. पॉलिसीधारकाला विनंती केली जाते की पॉलिसी डॉक्युमेंट, एनईएफटी आदेश फॉर्म (आधार पुराव्यासह बँक खाते तपशील), केवायसी आवश्यकता इत्यादीसह योग्यरित्या पूर्ण केलेला डिस्चार्ज फॉर्म परत द्या. ही कागदपत्रे मिळाल्यानंतर पेमेंटची आगाऊ प्रक्रिया केली जाते जेणेकरून मुदतपूर्तीची रक्कम निर्धारित तारखेला पॉलिसीधारकाच्या बँक खातेमध्ये जमा केली जाईल.
2. मनी बॅक पॉलिसींसारख्या काही योजना पॉलिसीधारकांना नियतकालिक पेमेंट प्रदान करतात ज्या पॉलिसी अंतर्गत देय प्रीमियम सर्व्हायव्हल बेनिफिटसाठी देय असलेल्या वर्धापन दिनापर्यंत भरला जातो. या प्रकरणांमध्ये देय रक्कम रु. 500,000/- पर्यंत आहे, डिस्चार्ज पावती किंवा पॉलिसी दस्तऐवज न मागवता देयके सोडली जातात. जीवन आनंद पॉलिसी अंतर्गत सर्वायव्हल बेनिफिट विमा रकमेपर्यंत रु. 200000/- देखील पॉलिसी बाँड किंवा डिस्चार्ज फॉर्मसाठी कॉल न करता जारी केले जातात. तथापि, जास्त रकमेच्या बाबतीत या दोन आवश्यकतांचा आग्रह धरला जातो.

 

मृत्यूचे दावे:

जर जोखीम तारखेपासून किंवा पुनरुज्जीवन/पुनर्स्थापनेच्या तारखेपासून तीन वर्षांनी मृत्यू झाला, तर ज्या पॉलिसींचे प्रीमियम अद्ययावत भरले गेले आहेत किंवा जिथे मृत्यू ग्रेसच्या दिवसांत झाला आहे अशा पॉलिसींच्या बाबतीत मृत्यू दाव्याची रक्कम देय असेल. विमाधारकाच्या मृत्यूची सूचना मिळाल्यावर, शाखा कार्यालय खालील आवश्यकता पूर्ण करते:

1. क्लेम फॉर्म अ - मृत व्यक्ती आणि दावेदाराची माहिती देणारे दावेदाराचे विधान.


2. मृत्यु नोंदणीतील प्रमाणित उतारा 


3. वयाचा दाखला नसेल तर, वयाचा कागदोपत्री पुरावा 


4. जर पॉलिसी एम.डब्ल्यू.पी. कायद्याअंतर्गत नामांकित, नियुक्त किंवा जारी केलेली नसेल तर मृत व्यक्तीच्या मालमत्तेवरील मालकीचा पुरावा 


5. मूळ पॉलिसी दस्तऐवज 

जर मृत्यू जोखीम तारखेपासून किंवा पुनरुज्जीवन/पुनर्स्थापनेच्या तारखेपासून तीन वर्षांच्या आत झाला तर, दावेदाराला अतिरिक्त आवश्यकतांसाठी सेवा शाखेशी संपर्क साधण्याची विनंती केली जाते.

 

दुहेरी अपघात लाभाचे दावे:

जीवन विमा संरक्षणाचा अतिरिक्त लाभ म्हणून दुहेरी अपघात लाभ प्रदान केला जातो. यासाठी प्रति 1000 रुपये एस. ए. साठी 1 रुपये अतिरिक्त प्रीमियम आकारला जातो. अपघात लाभाच्या अंतर्गत लाभांचा दावा करण्यासाठी दावेदाराने महामंडळाच्या समाधानासाठी पुरावा सादर करणे आवश्यक आहे की अपघात पॉलिसीच्या अटींनुसार परिभाषित केला आहे. सामान्यत: या लाभाचा दावा करण्यासाठी एफआयआर, शवविच्छेदन अहवाल यांसारख्या कागदपत्रांचा आग्रह धरला जातो.

 

अपंगत्व लाभाचे दावे:

अपंगत्व लाभाच्या दाव्यांमध्ये पॉलिसी अंतर्गत भविष्यातील प्रीमियम्सची माफी आणि पॉलिसीच्या अटींनुसार मासिक लाभ पेमेंट व्यतिरिक्त विस्तारित अपंगत्व लाभ यांचा समावेश होतो. या लाभाचा दावा करण्यासाठी आवश्यक अट अशी आहे की अपंगत्व संपूर्ण आणि कायमस्वरूपी आहे जेणेकरून त्याला अपघातामुळे कोणतेही वेतन/भरपाई किंवा नफा मिळण्यापासून परावृत्त करता येईल.

 

दावे पुनरावलोकन समित्या:

महामंडळ दरवर्षी मोठ्या प्रमाणात मृत्यूच्या दाव्यांचा निपटारा करते. केवळ भौतिक माहितीच्या फसव्या दडपशाहीच्या बाबतीत दायित्व नाकारले जाते. हे सुनिश्चित करण्यासाठी आहे की प्रामाणिक पॉलिसीधारकांच्या किंमतीवर फसव्या व्यक्तींना दावे दिले जाणार नाहीत. फेटाळलेल्या मृत्यूच्या दाव्यांची संख्या मात्र फारच कमी आहे. या प्रकरणांमध्येही, दावेदाराला विभागीय कार्यालय आणि केंद्रीय कार्यालयाच्या पुनरावलोकन समित्यांद्वारे विचारार्थ निवेदन करण्याची संधी दिली जाते. अशा पुनरावलोकनाच्या परिणामी, प्रत्येक प्रकरणाच्या गुणवत्तेवर अवलंबून, योग्य निर्णय घेतले जातात. मध्यवर्ती आणि विभागीय कार्यालयांच्या दाव्यांच्या पुनरावलोकन समित्यांमध्ये त्यांचे सदस्य, उच्च न्यायालय/जिल्हा न्यायालयाचे निवृत्त न्यायाधीश असतात. यामुळे आमच्या कामकाजात पारदर्शकता आणि आत्मविश्वास निर्माण होण्यास मदत झाली आहे आणि त्यामुळे दावेदार, पॉलिसीधारक आणि लोकांमध्ये अधिक समाधान झाले आहे.

 

विमा लोकपाल:

1. भारत सरकारने वेगवेगळ्या केंद्रांवर विमा लोकपाल नियुक्त केल्यामुळे  तक्रार निवारण यंत्रणेचा आणखी विस्तार करण्यात आला आहे. सध्या देशभरात 12 केंद्रे कार्यरत आहेत.
2. खालील प्रकारच्या तक्रारी लोकपालच्या कक्षेत येतात

1. विमा कंपनीकडून दाव्यांचे कोणतेही आंशिक किंवा संपूर्ण खंडन;
2. पॉलिसीच्या दृष्टीने देय असल्यास भरलेल्या प्रीमियमच्या संदर्भात कोणताही वाद;
3. पॉलिसींच्या कायदेशीर बांधणीवरील कोणताही विवाद जोपर्यंत असे विवाद दाव्यांशी संबंधित आहेत;
4. दाव्यांचा निपटारा करण्यात विलंब;
5. प्रीमियम मिळाल्यानंतर ग्राहकांना कोणतीही विमा कागदपत्र जारी न करणे.

1. पॉलिसीधारक त्यांच्या तक्रारींचे निवारण करण्यासाठी विमा लोकपालकडे विनामूल्य संपर्क साधू शकतात.